Кан Константин Аликович,
Ахборот-коммуникация технологияларини
ривожлантириш ва интерактив давлат
хизматлари Бошқармаси бошлиғи
2017 йил Ўзбекистон тарихида янги давр, яъни мамлакатимизнинг барча соҳаларида интенсив ислохотлар ва ўзгаришлар даври бошланди.
Ўтган йиллар мобайнида давлат бошқаруви, суд-ҳуқуқ тизими ҳамда макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлаш, валюта бозорини либераллаштириш, аҳоли турмуш даражасини янада яхшилаш мақсадида кенг кўламли ишлар амалга оширилди.
Амалга оширилган чора-тадбирлар янада жадал ривожланаётган иқтисод ва тадбиркорлик соҳасида статистик маълумотлар ёрдамида ижтимоий-иқтисодий жараёнлар ва ҳодисалар ривожланишининг доимийлиги, содир бўлиш ўрни, вақти ва муаййан шароитларнинг ўзаро боғлиқлигини аниқлаш ва баҳолаш учун асос бўлиб хизмат қилади.
Мамлакатимизда қабул қилинган қонун ва қарорлар статистик кузатувларнинг нақадар аҳамиятли ва зарурийлигини яна бир исботидир:
- «Давлат статистикаси тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни - статистика органлари ваколатлари, статистик маьлумотларни шакиллантириш йўлларини, статистик кузатувларни ташкил этишни тартибга солувчи чора-тадбирлар тўғрисидаги қонун;
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2008 йил 13 ноябрдаги «Давлат статистика органлари тизимининг дастурий-техникавий таъминоти ва кадрларининг профессионал малакаси даражасини оширишга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги ПҚ-999-сонли қарори, Давлат статистика қўмитасида ахборот-коммуникацияларини жадал ривожланишига туртки бўлган;
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 31 июлдаги «Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-3165-сонли қарорида белигиланган вазифалар, давлат статистика тизимини тубдан ислоҳ қилиш, статистик таҳлилларнинг замонавий услубларини амалиётга жорий этиш, қўрсаткичларни баҳолаш мезонлари ва ҳисобот шакилларини ҳалқаро талабларга ва стандартларга жавоб бера олиш, ишончлилигини таьминлаш, ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларни амалга ошириш ва кенг доирадаги маҳаллий ва хорижий фойдаланувчилар учун таркибий ўзгаришларни амалга ошириш бўйича статистик маьлумотларнининг ошкоралаги ва очиқлиги, ҳамда халқаро статистика ташкилотлари билан ҳамкорликни кенгайтиришга муҳим омил бўлиб хизмат қилмоқда.
Бугунги глобаллашув даврида шу нарса маълумки, хар қандай статистик тизим фаолиятининг самарадорлиги унинг замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан (кейинги ўринларда АКТ) фойдаланиш даражасига боғлиқдир.
I. Давлат статистика органларида АКТ ривожланишининг босқичлари.
Давлат статистика қўмитасида 1997 йилда биринчи марта АКТ ҳақида сўз юритила бошлади. Айнан ўша йилдан бошлаб статистика ҳодимлари шахсий компьютерлар билан таьминлана бошланди ва ушбу жараён статистик маълумотларни электрон шаклда қайта ишлашга ўтиш учун биринчи қадам бўлди. Давлат статистика қўмитасининг барча бўлинмаларида локал ҳисоблаш тармоқлари қурила бошланди. 2003 йилга қадар статистика органларини босқичма-босқич ҳисоблаш техникаси билан таьминланди ва статистик маьлумотларни қайта ишлаш учун дастурий комплексларни яратиш, такомиллаштириш ишлари амалга оширилди.
1-расм. Давлат статистика органларида АКТ ривожланишининг босқичлари
2004 йилда Давлат статистика қўмитаси тизимида Марказий аппарат ва ҳудудий статистика бошқармалари ўртасида маьлумотлар узатишнинг уланиш тезлиги 128 кб/с. бўлган корпаратив тармоғи яратилди. Бироқ туман ва шаҳар статистика бўлимлари орасидаги алоқа эса dial-up орқали амалга оширилган.
Кейинги йилларда статистик маьлумотларни йиғиш ва қайта ишлаш учун мавжуд дастурий таьминотларни модеринизация қилиш ва янгиларини жорий этиш ишлари босқичма-бочқич амалга оширилди, 2008 йил охирига келиб, статистика ходимларининг иш жойларини компютер техникаси билан таьминланиши 74 % ни ташкил этди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2008 йил 13 ноябрдаги ПҚ-999-сонли қарори ижросини таьмилаш мақсадида, статистика органлари замонавий компьютер техникаси, телекоммуникация ва переферик ускуналар, ҳамда лицензияланган дастурий таьминотлар билан жиҳозланди. Шу билан бир қаторда Давлат статистика қўмитасида корпоратив ахборот тармоғи модернизация қилинди, унга туман ва шаҳар статистика бўлимларини қўшган ҳолда кенгайтирилди. Ҳудудий статистика бошқармаларида Давлат статистика қўмитасининг ҳудудий бўлинмаларида ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш бўйича ишларни амалга оширувчи дастурий техник-таьминоти ва маълумотларни сақлаш Маркази ташкил этилди.
Натижада статистика органларинининг статистик маьлумотларини йиғувчи, қайта ишловчи, сақловчи ва фойдаланиш учун ахборот ресурслари тўплами, ахборот тизимлари, дастурий-аппарат таьминоти ва телекоммуникация қурилмаларини ифодаловчи Давлат статистика қўмитасининг ягона ахборот тизими шакллантирилди.
Статистика органларида АКТдан фойдаланишнинг асосий мақсади бу – статистик ишлаб чиқариш жараёнларини автоматлаштиришдир. Бунга республикада юзага келадиган ижтимоий-иқтисодий ҳодисалар, жараёнлар ва уларнинг натижалари бўйича статистик маьлумотларни йиғиш, қайта ишлаш, тўплаш, таҳлил қилиш ва эълон қилиш киради.
II. «eStat» электрон шаклдаги статистик ҳисоботларни йиғишнинг автоматлаштирилган ахборот тизими
Статистик маьлумотларни йиғиш жараёнини автоматлаштиришни «eStat» электрон шаклдаги статистик ҳисоботларни йиғишнинг автоматлаштирилган ахборот тизими амалга оширади, уни тадбиқ этиш эса босқичма-босқич амалга оширилди.
Биринчи босқичда 2011 йилнинг феврал ойида корхоналар ва ташкилотларга статистик ҳисоботларнинг тўртта шаклини электрон тарзда тақдим этиш имконияти яратиб берилди. 2012 йилнинг бошида статистика ҳисоботларининг шакли 22 тага етказилди.
2013 йилда соҳа тизимларини модеринизация қилиш ва барча статистик ҳисобот шаклларини электрон тақдим этишга ўтказиш бўйича бир қанча ишлар олиб борилди.
2-расм. Давлат статистика ҳисоботларини электрон тақдим этишнинг схемаси.
2013 йилда янгиланган ва Автоматлаштирилган «eStat 2.0» ахборот тизимини жорий этиш натижасида, статистик хисоботларни электрон шаклда топширувчи субъектларнинг улуши, умумий хисобот топширувчи хўжалик юритувчи субъектларнинг 88,6% ни ташкил этди.
2015 йилдан бошлаб барча ҳисобот топширувчи тадбиркорлик субъектларининг электрон шаклда статистик хисоботларни тақдим этишига тўлиқ ўтилиши таъминланди.
Автоматлаштирилган ахборот тизими «eStat 2.0» дан фойдаланишнинг афзалликлари қуйидагилар:
1) давлат статистика хисоботларини топширишда вақт ва молиявий харажатларни камайтириш; (тежаш имконияти)
2) хисобот шаклларини талабларга мувофиқ тўғри тўлдирилганлигини бошланғич назорат қилиш орқали статистик маълимотларнинг сифатини ошириш;
3) берилган маълумотларниг махфийлиги;
4) статистик хисоботларнинг тезкор ва ўз вақтида янгиланиши;
5) ахборотни киритиш ва қайта ишлаш бўйича мунтазам ишлар хажмини камайтириш.
Тизимли статистик вазифаларни амалга ошириш учун, статистик маълумотларни йиғиш ва қайта ишлаш жараёнлари махсуслаштирилган дастурий мажмуалар асосида амалга оширилади. Ушбу дастурий комплекслар Давлат статистика қўмитасининг ўз ресурслари томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, маълумотлар киритиш, маълумотларни тўғирлаш, яхлитлик текширувини ўтказиш ва маълумотларниг мантиқий ва арифметик ечимларга мувофиқлигини таъминлаш имконини беради. Ушбу имкониятлар ёрдамида, статистика ходимлари хар қандай давр учун умумий маълумотларни олиши ва таҳлил қилиши мумкин. Дастурий комплекслар ҳамда «eStat 2.0» тизимининг ўзаро боғлиқ ҳолда ишлаши бир қатор афзалликка эга. Тизимларнинг интеграциялашуви эса турли маълумотлар базалари ўртасида маълумотлар узатиш жараёнларини автоматлаштириш имконини беради.
III. «Reg-System» КТЯДР асосида юридик шахсларни хисобга олиш ва идентификация қилишнинг автоматлаштирилган ахборот тизими.
2014 йилда «Reg-System» “КТЯДР га асосланган юридик шахсларни хисобга олиш ва идентификация қилишнинг автоматлаштирилган ахборот тизими” номли махсус дастурий махсулот жорий этилди. Ушбу тизим рўйхатига олинган давлат органлари ва бошқа давлат органларидан олинган юридик шахслар тўғрисидаги маълумотларни йиғиш, сақлаш, назорат қилиш ва таҳлил қилиш жараёнларини автоматлаштиради, шунингдек, уларни ўрнатилган тартиб бўйича давлат бошқарув органларига ва фойдаланувчиларга тақдим этишни автоматлаштиради.
КТЯДР ахборот-маълумотнома тусидаги, вақти-вақти билан янгилаб бориладиган маълумотлардан иборат бўлган автоматлаштирилган тизим ҳисобланади ҳамда ягона классификациялар тизими асосида корхоналар ва ташкилотларнинг давлат ҳисобини ва уларни идентификациялаштиришни таъминлайди.
КТЯДРнинг хуқуқий мақоми Ўзбекистон Республикасининг “Давлат статистикаси тўғрсирида”ги қонуни билан белгиланди ва уни юритиш йўл-йўриқлари ва тамойиллари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 25.09.2012 йилдаги “Корхона ва ташкилотларнинг ягона давлат регистри тўғрисидаги низомни тасдиқлаш тўғрисида”ги 274-сон қарорига мувофиқ белгиланади.
КТЯДР маълумотлар базаси таркибига кўра, махсус тарзда тизимлаштирилган ва тартиблаштирилган юридик шахслар рўйхати бўлиб, КТЯДР да қайд этилган барча корхона ва ташкилотлар хақида қисқача маъмурий ва иқтисодий маълумотларни ўзида акс эттиради. КТЯДР нинг таркиби ва мазмуни статистика сохасидаги халқаро стандартлар ва тавсиялар асосида белгиланади.
КТЯДРни юритиш қуйидаги ҳолатлардагина маълумотлар электрон базасига тегишли ёзувни киритишни ўз ичига олади:
а) юридик шахсни давлат рўйхатидан ўтказишда;
б) юридик шахснинг таъсис ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчаларини давлат рўйхатидан ўтказишда;
в) юридик шахсни қайта ташкил этишни давлат рўйхатидан ўтказишда;
г) юридик шахсларнинг ягона давлат реестрига юридик шахс тугатилганлиги ёки қайта ташкил этилган(бирлаштирилган, қўшиб юборилган)лиги, юридик шахснинг фаолияти тўхтатилганлиги тўғрисидаги ёзувларни киритишда;
д) рўйхатдан ўтказувчи органдан юридик шахс молия-хўжалик фаолияти амалга оширилмаётганлиги ёки қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда устав жамғармасининг шакллантирилмаганлиги, шунингдек, унинг ихтиёрий тугатиш жараёнидалиги ёки тугатиш жараёнининг тўхтатилганлиги тўғрисидаги маълумотлар олинганида;
е) юридик шахснинг почта манзили ўзгарганда;
ж) юридик шахснинг асосий фаолият тури ва унда ишлаётганларнинг ўртача йиллик сони ўзгарганида — йиллик давлат статистика ҳисоботи асосида;
з) юридик шахснинг идоравий мансублиги ўзгарганида — унинг тасисчилари ёки давлат ва хўжалик бошқаруви органларидан тушган маълумотлари асосида.
КТЯДРни юритиш учун, рўйхатдан ўтказган органлардан тушадиган маълумотлардан, давлат статистика кузатувларини амалга оширишда олинган статистика маълумотларидан, солиқ органлари, давлат мулкини бошқариш органлари ва бошқа давлат органларининг регистрларидан ҳамда маълумотлар ахборот базаларидан фойдаланилади.
3-расм. Давлат статистика қўмитаси фойдаланувчилари учун дастурий модул
Корхона ва ташкилотларнинг ягона давлат регистри асосида юридик шахсларни ҳисобга олиш ва идентификация қилишни автоматлаштирилган ахборот тизими «Reg-System» иқтисослаштирилган дастурий маҳсулотини жорий этиш иккита мустақил ечим шаклида амалга оширилди:
- Махсуслаштирилган дастурий таъминот (ДТ) Давлат статистика қўмитасининг (Марказий аппарати) фойдаланувчилари учун алохида ўрнатилиб, амалга оширилади.
ДТ қуйидаги вазифаларни бажаради:
- KTYaDR ни тўғридан-тўғри бошқариш (ёзувларни қўшиш ёки ўзгартириш);
- КТЯДР асосида муайян сана бўйича ҳисоботларни олиш;
- калит сўзлар ёрдамида ёзувларни қидириш ва кўриш;
- таснифлагичлар ва маьлумотномаларни юритиш.
- Масофавий фойдаланувчилар учун махсус дастурий таьминот веб-ресурсга масофавий кириш ва веб-браузер орқали маьлумотларни бошқариш қилиш имкониятини беради.
Масофали фойдаланувчилар учун ДТ қуйидаги функцияларни бажаради:
- КТЯДРга маьлумотларни киритиш ва бошқариш;
- КТЯДР асосида муайян сана бўйича ҳисоботларни олиш;
- Очиқ маьлумотларни ўз ичига олган кайдларни КТУТ коди орқали қидириш ва қўриш.
Ўша йили яна иккита лойиҳа амалга оширилди: «Ўзбекистон Гендер статистикаси» ахборот-таҳлилий тизими ва «E-stat Library» услубий материаллар электрон кутубхонаси тузилди.
IV. «Ўзбекистон Гендер статистикаси» ахборот-таҳлилий тизими
Гендер статистикаси бу - аёллар ва эркакларнинг гендер нуқтаи назаридан фарқини аниқлаш ва буни тизимли равишда ўрганиб бориш учун аёл ва эркакларнинг муҳим аҳамиятга эга бўлган барча йўналишлардаги ҳақиқий ўрнини ҳолисона акс эттирувчи статистика ҳисобланади. Гендер статистикаси инсон тўғрисида маълумотлар йиғиладиган барча статистик мавзуларга дахлдор бўлиб, қуйидагиларни ўз ичига олган бўлади: жинсий таркиби бўйича маълумотлар, гендер масалаларини (гендер кўрсаткичларини) акс эттирувчи статистика, ҳамда статистиканинг барча соҳаларига гендер ёндашувини жорий қилиш.
Гендер статистикаси кўп мақсадлар учун ҳизмат қилади, лекин биринчи навбатда, у аёл ва эркакларнинг турли ҳолатлари ва шароитларига тааллуқли бўлган яширин муаммоларини аниқлаш учун керакдир. Шунга кўра, гендер статистикаси муваффақиятли режалаштириш, манзиллиликни кучайтириш, самарали мониторинг юритиш ва ривожланиш дастурларининг таъсирини баҳолаш учун зарурдир. Шуни инобатга олган ҳолда, гендер статистикаси бу адолат ва тенгликни илгари суриш, шунингдек, аҳолининг барча гуруҳлари ҳаёти даражасини яхшилаш учун хизмат қиладиган воситадир. Шу тариқа, гендер статистикаси барқарор ва ҳар томонлама ривожланиш ва иқтисодий ўсишга ўз ҳиссасини қўшади.
Давлат статистика қўмитаси мутахассислари томонидан яратилган gender.stat.uz сайти гендер статистикаси маълумотларини такомиллаштириш, доимий равишда ва ўз вақтида жинс гуруҳлари бўйича маълумотларни оммага етказиш мақсадида гендер статистикаси бўйича электрон маълумотлар базасини яратиш йўлида ўзига хос биринчи уриниш сифатида акс этади.
4-расм. Ўзбекистон гендер статистикаси сайтининг асосий саҳифаси
Сайт учта тилда тақдим этилган – ўзбекча, русча ва инглизча. Гендер статистикасининг барча кўрсаткичлари аниқ бўлимларга бўлинган ҳолда сайтда тақдим этилган. Сайтда навигация қулайлиги учун бўлим ва кўрсаткичлар рўйхати билан менюлардан фойдаланилган. Қўрсаткичлар жадваллар ёки диаграммалар ва графиклар кўринишида тақдим этилган.
Сайтни яратиш давомида халқаро ташкилотларнинг жамиятда аёллар ва эркакларнинг ҳолатини таққослама таҳлил қилишга имкон яратадиган янги кўрсаткичларни ишлаб чиқиш, уларни юритиш ва тизимлаштиришга йўналтирилган тавсиялари инобатга олинган.
V. «E-stat Library» услубий материаллар электрон кутубхонаси
«E-stat Library» - услубий материалларнинг электрон кутубхонаси, услубий низомлар ва йўриқномаларнинг тизимлаштирилган рўйхатини, статистик кузатувлар ўтказиш ва ташкиллаштириш масалаларини регламентлашни ўз ичига олади.
5-расм. Услубий материаллар электрон кутубхонаси сайтининг асосий саҳифаси
Тизим икки тилда жорий этилган ва интернетда https://lib.stat.uz.манзили билан мавжуд.
VI. Давлат статистика қўмитаси расмий сайти www.stat.uz
Давлат статистика қўмитасининг биринчи расмий сайти 2007 йилда интернет тармоғида ишлади. Веб-технологияларни ишлаб чиқишда, эълон қилинган статистик маьлумотларнинг кўпайиши, электрон давлат хизматларининг кенгайиши билан Давлат статистика қўмитаси сайтида ўзгаришлар юз берди. Давлат статистика қўмитасининг хозирги расмий веб-сайти www.stat.uz , тўртинчи версия бўлиб, ушбу вариант 2017 йил 31 октябрда ишга тушурилди.
Сайтнинг янги кўринишида нафақат унинг дизайни ўзгарди, балки сайтнинг тузулиши ва таркибига ҳам алоҳида эътибор қаратилди.
Энди барча статистик маьлумотлар «Расмий статистика» менюсида нашр этила бошланди. Қулай навигация бўлиши ва керакли маьлумотларни қидириш учун меню таркибий бўлимларга бўлинган, масалан Макроиқтисодий кўрсаткичлар, Миллий ҳисоблар, Нарх, Инвеститция ва қурилиш, Кичик тадбиркорлик, Демография ва меҳнат ва бошқалар.
Шу билан бирга алоҳида бўлимда пресс-релизлар, чорак натижалари, таҳлилий мақолалар ҳамда республика ва унинг ҳудудларини ижтимоий-иқтисодий якунлари бўйича маьлумотлар мунтазам равишда эълон қилиб борилади.
Бундан ташқари статистика органлари фаолияти, уларнинг таркибий функционал вазифалари ҳамда ўтказиладиган тадбирлари тўғрисидаги ахборот ва маьлумотлар рўйхати ҳам сезиларли даражада кенгайди.
6-расм. Давлат статистика қўмитаси расмий сайтининг асосий саҳифаси
Ҳозирги кунда Давлат статистика қўмитасининг расмий веб-сайтида саноат тармоқларини, миллий иқтисодиёт ва ҳудудий соҳаларини ривожлантириш, ҳамда ислоҳотларни чуқурлаштириш, иқтисодиётни либераллаштириш, ишлаб чиқариш технологияларини қайта жиҳозлаш ва модернизация қилиш, ҳом-ашёни чуқур қайта ишлаш, республика ҳудудларини умумий ривожланиши, аҳоли турмуш даражасини янада яхшилаш бўйича қабул қилинган дастурларни амалга ошириш жараёнини янада тўлиқроқ тавсифлайдиган, тезкор ва аниқ статистик маълумотлар эълон қилинмоқда.
Натижада маҳаллий ва хорижий фойдаланувчиларнинг кенг доираси учун статистик маьлумотларнинг максимал ошкоралиги ва очиқлиги таьминланди.
Мустақиллик йилларида давлат статистика органлари амалиётида замонавий ахборот технологияларини жорий этиш ва фойдаланиш даражасини ошириш бўйича самарали ишлар олиб борилди.
Ҳозирги вақтда дастлабки статистик маьлумотларни йиғиш жараёнида қоғозсиз технологиялардан фойдаланиш кенг тарқалган. Статистика органларида расмий веб-сайт, электрон почта ёки бошқа тармоқ хизматлари орқали мулоқот қиладиган фойдаланувчилар сони доимий кенгайиб бормоқда.
Бу эса маълумотларни дастлабки, назорат қилиниши ва киритилиши билан боғлиқ доимий иш фаолиятини кескин камайтирди ва статистика фаолияти доирасида иш бажариш вақтини қисқартирди, шу билан бирга Давлат статистика қўмитаси ва унинг ҳудудий бўлинмаларида бошқарув тузилмасининг мослашувчанлигини ошириш учун реал шарт-шароитларни ҳам яратди.
Фойдаланиладиган статистик методларни янада такомиллаширишда ахборот технологияларининг таъсири жуда муҳим.
Статистика ходимларининг Интернет тармоғи орқали таниқли халқаро статистика ташкилотларининг веб-сайтларида жойлаштирилган статистика маълумотлари ва инструментларини ўрганиш имконияти умум эътироф этилган халқаро методологиянинг кўрсаткичларини шакллантириш усулларини доимий равишда такомиллаштиради, шу билан бирга уларнинг сифати ва таққосланувчанлигини халқаро даражага олиб чиқиш имконини беради.
VII. Ихтисослаштирилган АКТ бўлинмалари
Статистик маълумотларни тўплаш, қайта ишлаш, узатиш ва тарқатиш учун замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш, статистика маълумотларини ягона тизимда шакллантириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президенти қарори билан Давлат статистика қўмитаси таркибида Ахборот-коммуникация технологиялари ва ахборот хавфсизлиги масалалари бўйича витсе-президент лавозими жорий этилди.
Ҳамда ҳар бири статистика соҳасида АКТни жорий этиш ва ривожлантиришда муайян масалаларни назорат қилишга иқтисослаштирилган иккита бошқарма ташкил этилди.
Ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш ва интерактив давлат хизматлари Бошқармаси режалаштириш фаолиятини амалга ошириш ва мувофиқлаштириш, ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш ва жорий этиш, Давлат статистика қўмитасида ягона технологик сиёсатни аниқлаш, дастурий комплекслар ва технологик платформаларга алоқадор ички стандартларни аниқлашни амалга оширади. Давлат статистика қўмитаси тизимидаги идоралараро ахборот алмашинуви учун регламент ва механизмларини ишлаб чиқишни амалга оширишда иштирок этиш, ахборот ресурсларини, давлат интерактив хизматларини ва дастурий-техник таъминотларни ривожлантиришга қаратилган аҳамиятли йўналишларни аниқлашда ҳам иштирок этади.
Ахборот хавфсизлиги бошқармаси Давлат статистика қўмитасининг ягона ахборот тизимининг ахборот хавфсизлигини ва бутлигини таъминлайди, дастурий-аппарат комплексларини техник қўллаб-қувватлайди ва бошқаради.
VIII. Статистика органларида АКТни ривожлантириш истиқболлари
АКТнинг бугунги ривожланган босқичи, яъни статистик кузатув жараёнларининг асосий қисми автоматлаштирилган даврининг асосий йўналиши бўлиб, Давлат статистика қўмитаси томонидан бошқариладиган тизимлар ўртасидаги ўзаро ҳамкорликни ташкил этиш ҳисобланади. Маълумотлар базаси ва тизимлар орасидаги ахборотлар алмашинуви жараёнида инсон аралашувини максимум камайтириш учун, дастурий таъминот ва ахборот тизимларини ишлаб чиқишда фойдаланиладиган платформа ва технологиялар хилма-хиллигини бирлаштириш зарур.
Бундан ташқари Давлат статистика қўмитаси ва бошқа давлат органларининг ахборот тизимлари ўртасида ўзаро ҳамкорликни ташкил этиш бўйича ишларни давом эттириш керак, бу қуйидаги асосий вазифаларни амалга оширишни таьминлайди:
- турли идора ва ташкилотларнинг ишларини ягона ахборот маконига синхронлаштириш;
- идоралараро маьлумот алмашинуви тезлигини ошириш;
- бошқарув жараёнларини оптималлаштириш;
- маьлумотларни бир марта киритиш ва хужжат алмашинувини интеграция қилиш орқали меҳнат харажатларини камайтириш;
- фойдаланувчилар учун «ягона дарча» яратиш.
Статистикада АКТни жорий этиш бўйича кўрилган чора-тадбирлар қуйидагилар:
- Давлат бошқаруви органлари ва саноат корхоналари томонидан ишончли бошқарув қарорларини қабул қилиш учун статистика маълумотларига бўлган талабни максимал даражада қондириш;
- Тадбиркорлар, жамоатчилик, очиқ статистик маълумотлардан бошқа фойдаланувчилар томонидан объектив ва тегишли ахборотларга бўлган талабларни фаоллаштириш ва кенгайтириш;
- Мамлакат миллий иқтисодий тармоқлари ва соҳалари учун ягона ахборот маконини шакллантириш;
- Янги техника, технологиялари ва электрон ҳужжат айланиши тизимидан фойдаланиш орқали статистика органларига тақдим этиладиган статистик маълумотларни тайёрлаш ва қайта ишлаш харажатларини минималлаштириш;
- Замонавий технологияларни қўллаш йўли орқали ахборотни қидириш ва қайта ишлаш харажатларини қисқартириш, такрорийликни ва мехнатга қодир операцияларни рад этиш, махсус ва тармоқлараро маълумотларидан фойдаланиш кабилар шулар жумласидандир.