Аholi va uy-joy fondini ro‘yxatga olishning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri geografik xususiyatlarning keng qamrovli tasniflanishi mumkin boʼlgan darajadir. Аholini ro‘yxatga olish toifasini aniqlagandan soʼng, ushbu to‘plamning geografik joylashuvini oʼrganish mumkin bo‘ladi.
Yashash joyini “oddiy yashash joyi”ni aniq topishdir. Аgar mamlakat “odatda yashaydigan aholi”dan ro‘yxatga olish toifasi sifatida foydalana olmasa, unga yaqin bo‘lgan bahodan foydalanishi kerak. Odatda, yashash joyi iloji boricha, eng kichik, maʼmuriy-hududiy bo‘linish birligi asosida kodlanishi va geografik koordinatalarga bog‘langan bo‘lishi kerak.
Oddiy yashash joyi aniq geografik manzil nuqtalari yoki bunday koordinatalar bo‘lmasa, aniq va to‘liq pochta manziliga geokodlash uchun koordinatalar juftligiga ko‘p o‘lchamli bog‘lanishga ega bo‘lishi kerak
Geografik xususiyatlarning maqsadi — jadvallarni tuzish va ko‘p o‘lchamli birliklarni har qanday kichik geografik yoki maʼmuriy birlik darajasida hisoblash imkoniyatini taʼminlash va agar iloji bo‘lsa, koordinatali birliklar orqali hisoblashdir. Bu foydalanuvchilarning ko‘p o‘lchamli tahlil qilish uchun zarur bo‘lgan maʼlumotlarga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirish uchun zarurdir. Ro‘yxatga olish va oddiy yashash joyini topish o‘rtasidagi munosabatlar doimiy va ajralmas bo‘lishi, alohida yozuvlar darajasida ro‘yxatga olish maʼlumotlarining bir qismi bo‘lishi kerak.
Аholini ro‘yxatga olish maqsadlari uchun turar-joy aholi bilan ajratilgan turar-joy yoki turar-joy, yaʼni yaqin yoki qo‘shni binolarda joylashgan turar-joy bilan aholini topish bilan belgilanadigan hudud deb taʼriflanadi.
Ushbu taʼrifda qayd etilgan bunday binolar quyidagicha bo‘lishi mumkin:
- a) ko‘chalarga aniq ajratilgan mustahkam qurilish maydonini yaratish;
- b) bunday hududning bir qismi bo‘lmay turib, mahalliy aholi tomonidan o‘ziga xos nom berilgan bir guruh binolarni shakllantirish;
- c) yuqorida aytib o‘tilgan ikkita talabdan biriga javob bermasdan, hech kim yaqin qo‘shni binolardan 200 metrdan ortiq bo‘lmagan binolar guruhini tashkil qilish.
O.Pozilov,
Quva tumani statistika bo‘limi boshlig‘i